Czym jest świadomość kulturowa?
Świadomość kulturowa, jedna z kluczowych kompetencji uczenia się przez całe życie, obejmuje umiejętność doceniania kreatywnego wyrażania pomysłów, doświadczeń i emocji, a także kreatywność w różnych formach, takich jak muzyka, sztuka i literatura.
Szkoły europejskie coraz częściej wykorzystują tę kompetencję jako narzędzie interdyscyplinarne, ponieważ implikuje ona znajomość lokalnego, narodowego i europejskiego dziedzictwa kulturowego.
Ale czym właściwie jest świadomość kulturowa? Różne definicje i opisy można znaleźć w artykułach informacyjnych i naukowych. Do trzech najbardziej dokładnych i najczęściej używanych definicji należą:
- Świadomość kulturowa to wrażliwość na podobieństwa i różnice istniejące między dwiema różnymi kulturami oraz wykorzystanie tej wrażliwości w komunikowaniu się z członkami innej grupy kulturowej.
- Świadomość kulturowa polega na rozpoznaniu i zrozumieniu, że wszyscy wyznajemy różne wartości ukształtowane przez różne pochodzenie kulturowe. To, co uważamy za „normalne” zachowanie w jednym kraju, może być zupełnie inne w innym.
- Świadomość kulturowa uznaje, że ludzie są kształtowani przez własne pochodzenie kulturowe i że wpływa to na to, jak ludzie interpretują otaczający ich świat oraz jak postrzegają i odnoszą się do innych ludzi. Oznacza to, że często patrzymy na zachowanie i korzyści innych przez pryzmat własnych standardów kulturowych. Sama kultura jest całokształtem sposobów życia, w tym norm behawioralnych, wyrażeń językowych, stylów komunikacji, wzorców myślowych i przekonań.
Jak rozwijać i zarządzać świadomością kulturową w szkole?
W tym momencie zastanawiasz się: „Jak i za pomocą jakich narzędzi można rozwijać i zarządzać świadomością kulturową w szkole?”
Wynika to z faktu, że takie miękkie umiejętności, jak wspomnieliśmy powyżej, są szczególnie ważne w dzisiejszym wielokulturowym środowisku i mogą pomóc w zapobieganiu konfliktom kulturowym oraz umożliwić nauczycielom i uczniom lepszą interakcję z obcokrajowcami i kolegami.
Wracając do pytania „Jak?”, najszybszą i najbardziej znaczącą odpowiedzią jest z pewnością jedno z najbardziej niezwykłych narzędzi, jakimi dysponują szkoły: programy dla nauczycieli i uczniów Erasmus+.
Erasmus+ promuje międzykulturowość i świadomość kulturową
Erasmus+ to klucz do rozwoju świadomości kulturowej w szkołach Unii Europejskiej. Dzięki unikalnemu doświadczeniu nauki, szkolenia, podróżowania lub przebywania za granicą uczestnicy odkrywają różne kultury. Zarówno uczniowie, jak i nauczyciele pochodzą z różnych środowisk kulturowych, a organizacja przyjmująca musi uwzględniać świadomość kulturową na wszystkich poziomach działalności, od administracji po nauczanie i staże. Od programu do programu i od projektu do projektu cele są różne, ale rola Erasmus + jako klucza do wzrostu świadomości kulturowej wśród wszystkich osób zaangażowanych w edukację jest fundamentalna.
W tym aspekcie programu Erasmus+ były przewodniczący Komisji Europejskiej, Jean-Claude Juncker z okazji 30-lecia programu Erasmus +, powiedział: „Edukacja i kultura są kluczem do przyszłości (…) Dzięki nim możemy przekształcić okoliczności w możliwości, lustra w okna i zakorzenić się w tym, co to znaczy być „Europejczykiem”, w całej jego różnorodności. Ponadto Sandro Gozi, były podsekretarz do spraw europejskich w rządzie Renziego i Gentiloni, podkreślił, że „Największą siłą Unii Europejskiej jest jej kultura i różnorodność językowa. Znajomość znaczenia UE to najlepsze antidotum na trucizny, takie jak populizm, nienawiść i dyskryminacja.”
Ze strony: www.playing4softskills.eu
Źródła:
Jandt, F.W.: Wprowadzenie do komunikacji międzykulturowej – tożsamość w globalnej społeczności. Publikacja Sage, Thousand Oaks (2004)
Komisja Europejska: Luksemburg: Erasmus + Annual Report 2019, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2020
